Op deze driekoningenavond is het gepast, nuttig en aangenaam om wat dieper in te gaan op het verhaal van de wijzen uit het Oosten zoals het verteld is in tweede hoofdstuk van het Evangelie volgens Mattëus;
Uit het hele verhaal blijkt dat de zgn. Driekoningen, eigenlijk Wijzen waren die de astrologie beoefenden en hoewel zij uit diverse streken kwamen, waren zij van het Oosten, omdat ze aan het hemelgewelf keken naar de planeten die in het Oosten opkomen. Astrologen kennen het Oosten als de Ascendant. Volgens de overlevering noemen deze Wijzen Casper, Melchior en Balthazar en vertegenwoordigden zij het gele, bruine en blanke ras.
Mat. 2:2
Ze vroegen aan Koning Heródes: ‘Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Want wij hebben zijn ster zien opkomen in het Oosten en wij zijn gekomen om Hem te huldigen.’
De rol die de zgn. drie wijzen gespeeld hebben mag niet onderschat worden.Want naast geschenken brachten ze aan de pasgeboren Prins ook de boodschap; "vlucht van hier want je zal naar het leven gestaan worden", zodanig dat er zonder deze astrologen geen sprake geweest zou van Jezus Christus. Alleszins zijn zij niet wedergekeerd naar Koning Heródes om hem mee te delen waar Jezus gevonden kon worden.
Mat. 2:7-8
Toen heeft Heródes de wijzen heimelijk geroepen en hen nauwkeurig gevraagd naar de tijd waarop de ster verschenen was. Hij stuurde hen naar Betlehem met de woorden: ‘Ga een nauwkeurig onderzoek instellen naar het kind. Wanneer u het gevonden hebt, laat het mij dan weten; dan kan ook ik het gaan huldigen.’
De wijzen zijn niet teruggekeerd naar Heródes want in hun visioenen doorzagen zij de ware bedoeling en gaven naast geschenken ook de boodschap mee aan Jozef om de wijk te nemen en te vluchten naar Egypte. Dit is wel een vrije interpretatie, want volgens Mat. 12-13 komt hun deze verdienste niet toe. In ieder geval zijn zij niet teruggekeerd naar Koning Heródes om hem nauwkeurig mee te delen waar de pasgeborene te vinden was.
Mat. 2:12
En door Goddelijke openbaring vermaand zijnde in den droom, dat zij niet zouden wederkeren tot Heródes, vertrokken zij door een anderen weg weder naar hun land.
Uit dit verhaal kunnen we twee lessen trekken. Vooreerst lijkt het me een godsdienstige en morele rechtvaardiging voor gelovige Christenen om astrologie te beoefenen zonder angstig te hoeven zijn dat het om duivelse kunsten zou gaan.
De tweede les en gevolgtrekking is die van de ethische verantwoordelijkheid van de astroloog voor de uitkomsten van zijn kunst. Zo voorzagen de Drie Wijzen uit het verhaal de komst van de Christus-Koning, maar verkeerden ze tevens in de mogelijkheid deze teniet te doen. Toch verkozen ze niet om de pluimen voor hun kennis en kunde te gaan opstrijken bij Heródes, maar namen ze langs een andere weg de wijk terug naar hun eigen land.
Door bepaalde voorspellingen wereldkundig te maken kan de astroloog verantwoordelijk zijn voor een zgn. "self-fulfilling prophecy". Anderzijds kan door de waarschuwing van de voorspelling het voorspelde onheil juist worden afgewend. Tot slot is het ook algemeen bekend dat de Nazi's destijds de astrologie en eigen interpretaties van de voorspellingen van Nostradamus hebben aangewend voor propagandadoeleinden.
Wilma ter Mull plaatste recent een boeiend blogbericht over de geboortehoroscoop van Jezus Christus en baseerde zich daarbij op de onderzoekingen en bevindingen van Kepler, d.i. de geleerde die voor het eerst de ellipsvormige banen van de hemellichamen beschreef in zijn Astronomia Nova.
Zonder afbreuk te willen doen aan de immense reputatie van Kepler terzake, noch aan de verdienste van Wilma om dit onder de aandacht te brengen, wil ik daarbij toch een kanttekening maken. Zou de Ster in het Oosten die de Drie Wijzen gezien hadden niet gewoon een zonne-eclips kunnen betreffen eerder dan de zgn. Grote Conjunctie van Jupiter met Saturnus. Mijns inziens is het immers dat het alleen de zonne-eclips is die toelaat om met behulp van astronomische technieken een geografische richting en plaats aan te geven zoals in het verhaal van de Driekoningen verteld wordt. Natuurlijk kan men ook met de symbolische correspondenties van steden en landen trachten tot een plaatsbepaling te komen, maar dit opent meestal een scala van plausibele mogelijkheden en niet echt een aanwijzing. Merk hierbij nog even op dat de Drie Wijzen hun zoektocht eerst starten aan het Koninklijk Hof te Jeruzalem en daar op grond van een profetie in het Oude Testament verwezen worden naar Bethlehem. Op de gegeven geboortehoroscoop voor Jezus Christus merk ik dat de Noordelijke Maansknoop op 27° Ram staat. Een kleine anderhalf à twee jaar later staat deze in Vissen, want de maansknopen lopen retrograde. Het zou interessant zijn te onderzoeken of er zich alsdan geen eclips heeft voorgedaan in het teken Vissen, terwijl de Grote Conjunctie dan nog in werkzame orb kan staan.
